Το πιόνι (πατήστε στον τίτλο του ποιήματος για να το ακούσετε)
Πολλάκις, βλέποντας να παίζουν σκάκι,
ακολουθεί το μάτι μου ένα Πιόνι
οπού σιγά-σιγά τον δρόμο βρίσκει
και στην υστερινή γραμμή προφθαίνει.
Με τέτοια προθυμία πάει στην άκρη
οπού θαρρείς πως βέβαια εδώ θ’ αρχίσουν
οι απολαύσεις του κ’ οι αμοιβές του.
Πολλές στον δρόμο κακουχίες βρίσκει.
Λόγχες λοξά το ρίχνουν πεζοδρόμοι·
τα κάστρα το χτυπούν με τες πλατειές των
γραμμές· μέσα στα δυο τετράγωνά των
γρήγοροι καβαλλάρηδες γυρεύουν
με δόλο να το κάμουν να σκαλώσει·
κ’ εδώ κ’ εκεί με γωνιακή φοβέρα
μπαίνει στον δρόμο του κανένα πιόνι
απ’ το στρατόπεδο του εχθρού σταλμένο.
Aλλά γλιτώνει απ’ τους κινδύνους όλους
και στην υστερινή γραμμή προφθαίνει.
Τι θριαμβευτικά που εδώ προφθαίνει,
στην φοβερή γραμμή την τελευταία·
τι πρόθυμα στον θάνατό του αγγίζει!
Γιατί εδώ το Πιόνι θα πεθάνει
κ’ ήσαν οι κόποι του προς τούτο μόνο.
Για την βασίλισσα, που θα μας σώσει,
για να την αναστήσει από τον τάφο
ήλθε να πέσει στου σκακιού τον άδη.
Κωνσταντίνος Καβάφης (1963-1933)
Το άλογο
Προσεχτικό κι ασάλευτο, βουβό κι αφαιρεμένο,
στο μαύρο ή στ΄άσπρο , υπάκουο πηδά άξαφνα και στέκει.
Στο μαύρο ή στ' άσπρο, ασάλευτο, βαθιά συλλογισμένο,
το σκυθρωπό κι αμίλητο παιγνίδι λογαριάζει.
Μιά κίνηση, δυό κίνησες, μιά σκέψη κι άλλη σκέψη.
Τριγύρω οι ξύλινοί του εχθροί κ' οι επίβουλοι σκοποί τους.
Τι να σκεφθεί, να σοφιστεί και τι να λογαριάσει;
Μες στα στενά τετράγωνα εσώθηκεν η σκέψη
κ έγινε πιά μονότονη και γνώριμη η ζωή του!
Μιά κίνηση, δυό κίνησες, μιά σκέψη - η ίδια σκέψη!
Το σιωπηλό παιγνίδι του μετρά και λογαριάζει,
μα όμως το ξέρει πως γραφτό σ' όλη είναι τη ζωή του
να ορμά μέσα στους ξύλινους εχθρούς του και να πέφτει
στο μαύρο ή στ' άσπρο , ηρωικά, κοντά στο βασιλιά του.
Μιχαήλ Στασινόπουλος (1903- 2002)
Το σκάκι
Έλα να παίξουμε...
Θα σου χαρίσω τη βασίλισσά μου
Ήταν για μένα μια φορά η αγαπημένη
Τώρα δεν έχω πια αγαπημένη
Θα σου χαρίσω τους πύργους μου
Τώρα πια δεν πυροβολώ τους φίλους μου
Έχουν πεθάνει από καιρό
πριν από μένα
'Ολα, όλα και τα αλογά μου θα στα δώσω
Όλα, όλα και τα άλογά μου θα στα δώσω
Μονάχα ετούτο τον τρελό μου θα κρατήσω
που ξέρει μόνο σ' ένα χρώμα να πηγαίνει
δρασκελώντας την μίαν άκρη ως την άλλη
γελώντας μπρος στις τόσες πανοπλίες σου
μπαίνοντας μέσα στις γραμμές σου ξαφνικά
Αναστατώνοντας τις στέρεες παρατάξεις
Έλα να παίξουμε...
Ο βασιλιάς αυτός δεν ήτανε ποτέ δικός μου
Κι ύστερα τόσους στρατιώτες τί τους θέλω!
Τραβάε μπρο σκυφτοίδίχως κα όνειρα
'Ολα, όλα και τα αλογά μου θα στα δώσω
Όλα, όλα και τα άλογά μου θα στα δώσω
Μονάχα ετούτο τον τρελό μου θα κρατήσω
που ξέρει μόνο σ' ένα χρώμα να πηγαίνει
δρασκελώντας την μίαν άκρη ως την άλλη
γελώντας μπρος στις τόσες πανοπλίες σου
Έλα να παίξουμε...
Κι αυτή δεν έχει τέλος η παρτίδα...
Μανώλης Αναγνωστάκης (1925-2005)