Δευτέρα 18 Οκτωβρίου 2010

ΙΣΤΟΡΙΑ

Στην ανάρτησή μας της 15ης Ιανουαρίου 2010, αναφερθήκαμε στην σημαντικότατη από ιστορική άποψη Μάχη του Μαραθώνα που διεξήχθη ακριβώς προ 2.500 χρόνων τέτοια περίπου εποχή το 490 π.χ. μεταξύ των Ελλήνων (Αθηναίοι και Πλαταιείς) και των Περσών.

Κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες το καινούργιο τεύχος του περιοδικού ΙΣΤΟΡΙΑ που είναι αφιερωμένο στην Μάχη του Μαραθώνα. Διαβάζουμε από το εισαγωγικό σημείωμα της σύνταξης:

ΔΥΟΜΙΣΙ χιλιάδες χρόνια έχουν περάσει από τη μάχη που έχει καταγραφεί τόσο στην παγκόσμια ιστοριογραφία όσο και στο συλλογικό υποσυνείδητο ως μία από τις κορυφαίες στιγμές ηρωισμού του ελληνικού έθνους.

Κύρια πηγή άντλησης πληροφοριών για τη Μάχη του Μαραθώνα, που εκτυλίχθηκε στην παραλία του Σχοινιά την 16η ημέρα του μήνα Βοηδρομιώνος (15 Σεπτεμβρίου - 15 Οκτωβρίου), και γενικότερα για τους Μηδικούς Πολέμους είναι ο Ηρόδοτος, ο οποίος θα εξιστορήσει τα γεγονότα μετά από μισόν αιώνα περίπου. Αναφορές επίσης –μεγαλύτερες ή μικρότερες– απαντώνται από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη έως το λεξικό του Σουίδα, ενώ αρκετές χρήσιμες πληροφορίες θα προσθέσει μετά από 550 χρόνια και ο Παυσανίας, κατά την επίσκεψή του στον Μαραθώνα. Η δόξα της απρόσμενης νίκης προσέθεσε αρκετές υπερβολές και τούτο γίνεται εμφανές από τον Ηρόδοτο. Τα στοιχεία που έχουμε από τις αρχαίες πηγές, τα αρχαιολογικά ευρήματα και η τοπογραφία της περιοχής μπορούν να μας προσφέρουν μια περιγραφή της μάχης. Λείπουν όμως πολλά επιμέρους στοιχεία με αποτέλεσμα οι ιστορικοί και οι αρχαιολόγοι να διαφωνούν ως προς τις λεπτομέρειες. Η ουσία πάντως είναι ότι, χωρίς την ιδιοφυή στρατιωτική τακτική του Μιλτιάδη, η μάχη ήταν αδύνατον να κερδηθεί. Δίκαια πήρε τη δόξα ο πρώτος μεγάλος στρατηγός της Ελλάδας. Το πιο σημαντικό για τους Έλληνες αναγράφεται στο επίγραμμα του τύμβου των Αθηναίων: «Ελλήνων προμαχούντες Αθηναίοι Μαραθώνι, χρυσοφόρων Μήδων εστόρεσαν δύναμιν». Οι Αθηναίοι ήταν οι πρώτοι που αντιλήφθηκαν ότι η ενότητα όλων των ελληνικών πόλεων-κρατών ήταν απαραίτητη για να αντιμετωπιστεί η απειλή από τους Πέρσες.

Η Μάχη του Μαραθώνα δεν απέτρεψε την περσική εισβολή στην Ελλάδα. Δέκα χρόνια αργότερα, ο γιος του Δαρείου Ξέρξης, παίρνοντας εκδίκηση για την ήττα, θα περάσει από τις Θερμοπύλες και θα καταστρέψει την Αθήνα. Αλλά και πάλι θα εκδιωχθούν οι Πέρσες από την Ελλάδα με τις νίκες στη ναυμαχία της Σαλαμίνας και στη μάχη των Πλαταιών. Η νίκη στον Μαραθώνα ως πολεμικό γεγονός έχει φυσικά από μόνη της ιδιαίτερη σημασία. Σημαντικότερη όμως την καθιστούν άλλες παράμετροι, κυρίως ότι ισχυροποίησε την εύθραυστη αθηναϊκή δημοκρατία. Σε περίπτωση ήττας των Αθηναίων θα γινόταν προσπάθεια παλινόρθωσης της τυραννίας από τον Ιππία, με δυσμενείς συνέπειες για τα χρόνια που θα ακολουθούσαν.

Η Μάχη του Μαραθώνα έσπασε για πάντα τον μύθο του αήττητου των Περσών που παρέλυε τη διάνοια των λαών. Δημιούργησε στους Έλληνες το πνεύμα που απέκρουσε τον Ξέρξη και μετά οδήγησε τον Αγησίλαο και τον Αλέξανδρο σε τρομερά αντίποινα με τις εκστρατείες τους στην Ασία. Εξασφάλισε για την ανθρωπότητα τον πολιτιστικό θησαυρό των Αθηνών, την ανάπτυξη των ελεύθερων θεσμών, τον φιλελεύθερο διαφωτισμό του δυτικού κόσμου και τη σταδιακή άνοδο για πολλούς αιώνες των μεγάλων αρχών του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Η Μάχη του Μαραθώνα θεωρείται ιστορικά ως μία από τις μεγαλύτερες του αρχαίου κόσμου και η έκβασή της προσδιόρισε καθοριστικά την Ιστορία της Ελλάδας αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης: αποτέλεσε το πρώτο μεγάλο «όχι» της Δύσης στον επεκτατισμό της Ανατολής. Αν με την ναυμαχία στη Σαλαμίνα τερματίστηκε η προσπάθεια της Ανατολής να υποτάξει τη Δύση, ο Μαραθώνας ήταν η αρχή της• η Δύση πρέπει να εκληφθεί ως φρόνημα και όχι ως γεωγραφία.

Δεν υπάρχουν σχόλια: