ΣΚΑΚΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΕΞΑΣΚΗΣΗ

2. Η κλασσική θυσία του Αξιωματικού 

Από το βιβλίο "Art in attack in chess" του Vladimir Vucovic

Πρόκειται για μια θυσία που για να εξαντληθεί χρειάζεται αρκετές αναρτήσεις. Είναι η πιό παλιά και η πλέον μελετημένη από τις θυσίες που χρησιμοποιούνται στην επίθεση κατά του βασιλιά που έχει κάνει ροκέ.

Η παλαιότερη παρουσίαση της θυσίας του Αξιωματικού έγινε από τον Greko, ο οποίος παρουσιάζει στο εγχειρίδιό του (ήδη από το 1619!) την επόμενη θέση (που προκύπτει μετά από όχι ιδιαίτερα καλές κινήσεις στο άνοιγμα).

Ήρθε η ώρα για την κίνηση κεραυνό: 

1. Αxθ7+! Ρxθ7  2. Ιη5+ Ρη8 

(εάν 2... Αxη5, τότε 3. θxη5+ Ρη6  4. Βθ5+ Ρζ5  5. Βθ3+ Ρη6  6. Βθ7#, ενώ εάν 2...Ρθ6, το 3. Ιxε6+ κοστίζει στα Μαύρα την Βασίλισσά τους και εάν 2...Ρη6  3.θ5+ υπάρχει η επιλογή μεταξύ  3...Ρθ6  4.Ιxε6+ με απώλεια της Βασίλισσας  και 3...Ρζ5  4. η4#)  

3. Βθ5 Πε8 (ή 3...Αxh5  4. θxη5 ζ5  5.η6)   

4. Βθ7+ Ρζ8  5. Βθ8#

Στο επόμενο διάγραμμα και πάλι η θυσία του Αξιωματικού αποδεικνύεται επιτυχημένη:

1. Αxθ7 Ρxθ7  2. Ιxη5+

 Εδώ, όπως και σε άλλα παραδείγματα της θυσίας του Αξιωματικού, προκύπτουν μετά από τη θυσία τρείς κύριες συνέχειες, ανάλογα με τον άν η απάντηση είναι 1...Ρη8, 1...Ρθ6,  1...Ρη6 . Αυτές είναι οι τρείς βαριάντες που θα πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά σε κάθε περίπτωση, επειδή εάν υπάρχει "τρύπα" σε κάποια απ' αυτές τότε ο συνδυασμός είναι καταδικασμένος

α) Η συνέχεια με 2... Ρη8

2...Ρη8  3. Βθ5 Πε8  4. Βxζ7+ Ρθ8  5. Βxθ5+ Ρη8  6. Βxθ7+ Ρζ8  7. Βθ8+ Ρε7  8. Βxη7#

β) Η συνέχεια με 2... Ρθ6

2...Ρθ6  3. Ιxε6+ και 4. Ixδ8, κ.λ.π.

Η επιτυχία σε αυτή τη συνέχεια έγκειται στο ότι η Μαύρη Βασίλισσα βρίσκεται στο δ8. Αλλά και με την Βασίλισσα στο α5, η κίνηση 2...Ρθ6 δεν έχει καμμία προοπτική. Στην περίπτωση αυτή τα Λευκά κερδίζουν π.χ. με 3.Βη4 Πθ8 (διαφορετικά Βθ4+ και Βθ7#)  4. Ιxε6+ και 5. Βxη7#

γ) Η συνέχεια με 2... Ρη6

2...Ρη6  3. θ4

Εδώ είναι η ισχυρότερη κίνηση. Σε άλλες περιπτώσεις, η καλύτερη απάντηση στο 2...Ρη6 μπορεί να είναι το 3. Βη4

Η απάντηση των Μαύρων είναι φορσέ:

3...Πθ8  4. θ5+!  Πxθ5  5. Βδ3+ ζ5  6. εxζ6+ Ρxζ6  7. Βζ3+ Ρε7  8. Βζ7+ Ρδ6  9. Βxθ5 

και τα Λευκά κερδίζουν.

Απαραίτητες προϋποθέσεις για την κλασσική θυσία του Αξιωματικού

Καταρχήν, τα Λευκά θα πρέπει να διαθέτουν Βασίλισσα, ένα Αξιωματικό και ένα Ίππο. Ο λευκοτετράγωνος Αξιωματικός θα πρέπει να μπορεί να φθάσει στο θ7 για να δώσει το σήμα της επίθεσης, χωρίς να είναι απαραίτητο με την κίνησή του αυτή να δώσει σαχ στα μαύρα,ούτε να κόψει κάποιο πιόνι. Ο Ίππος θα πρέπει να μπορεί να φθάσει με ασφάλεια στο η5, και η Βασίλισσα να έχει στην ακτίνα δράσης της το θ5, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις αρκεί να μπορεί να φθάσει σε κάποιο άλλο τετράγωνο στης στήλης θ.

Όσο για τα Μαύρα, θα πρέπει να υπάρχουν δύο πιόνια στην αρχική τους θέση, στο ζ7 και στο η7 (μολονότι σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει στο η7 Αξιωματικός αντί για πιόνι). Επίσης το πιόνι θ θα πρέπει να βρίσκεται στο θ7( σε εξαιρετικές περιπτώσεις στο θ5), αλλά μπορεί να μην υπάρχει και καθόλου. Η θέση της Μαύρης βασίλισσας στο δ8 και του μαύρου Πύργου στο ζ8 είναι ένδειξη, αλλά όχι εγγύηση,για την ορθότητα της θυσίας. Το πιό σημαντικό είναι να μην μπορεί ο Μαύρος Ίππος να φθάσει στο ζ6, καθώς και ότι ούτε η Μαύρη Βασίλισσα, ούτε ο Αξιωματικός δεν θα πρέπει να μπορούν να καταλάβουν την διαγώνιο θ1-θ7 χωρίς κόστος.