ΕΠΕΤΕΙΟΣ

Σαν σήμερα πριν από 70 χρόνια ιδρύθηκε η κορυφαία και μαζικότερη αντιστασιακή οργάνωση του Ελληνικού λαού κατά την περίοδο της κατοχής, το ΕΑΜ.

Τραγουδά η Μαρία Δημητριάδη με χορωδία.

Ενορχήστρωση: Θάνος Μικρούτσικος.

Δείτε επίσης: Το 3ο επεισόδιο της σειράς «ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ» από το ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ όπου παρουσιάζεται το αντιστασιακό κύμα που κατακλύζει τις τρεις ζώνες κατοχής (γερμανική, ιταλική και βουλγαρική), την περίοδο του 1941, και ενώ είναι γεγονός η γερμανική εισβολή στη Σοβιετική Ένωση (Ιούνιος 1941). Γίνεται αντιπροσωπευτική παρουσίαση όλου του φάσματος των σημαντικότερων αντιστασιακών οργανώσεων που έδρασαν την περίοδο αυτή και που θα αναλάβουν ακόμα πιο ενεργό ρόλο το 1942, έτος κατά το οποίο το αντάρτικο οργανώνεται και ο ένοπλος αγώνας του επισημοποιείται. Κυριότερες θα αναδειχθούν το «Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο» (ΕΑΜ) και ο «Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος» (ΕΔΕΣ), ενώ αναφέρεται η δράση της «Εθνικής Αλληλεγγύης», της «Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιζομένων Νέων» (ΠΕΑΝ), που θα προβεί στην ανατίναξη των γραφείων της ναζιστικής «Εθνικής Σοσιαλιστικής Πατριωτικής Οργάνωσης» (ΕΣΠΟ), των τοπικών οργανώσεων ανά τη χώρα και των νεολαιών. Γίνονται αναφορές στην εμπλοκή της τοπικής οργάνωσης του Κομμουνιστικού Κόμματος στα δραματικά γεγονότα της βουλγαροκρατούμενης Δράμας (28-29 Σεπτεμβρίου 1941), και στη συνεισφορά των οργανώσεων στις αντικατοχικές διαδηλώσεις και στη γενικότερη αφύπνιση του ελληνικού λαού. Τις κινηματογραφημένες συνεντεύξεις των πρωταγωνιστών συνοδεύει πλούσιο φωτογραφικό μελών των αντάρτικων ομάδων αλλά και της τρομοκρατίας εναντίον των Ελλήνων στη Δράμα.

Στίχοι: Γιάννης Νεγρεπόντης.

Μουσική: Μάνος Λοΐζος.

Πρώτη εκτέλεση: Μάνος Λοΐζος, «ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ», 1974.

Άλλες ερμηνείες: Βασίλης Παπακωνσταντίνου / Χαρούλα Αλεξίου.

Το ακορντεόν

Στη γειτονιά μου την παλιά είχα ένα φίλο

που ήξερε και έπαιζε τ' ακορντεόν

όταν τραγούδαγε φτυστός ήταν ο ήλιος

φωτιές στα χέρια του άναβε τ' ακορντεόν.

Μα ένα βράδυ σκοτεινό σαν όλα τ' άλλα

κράταγε τσίλιες παίζοντας ακορντεόν

φασιστικά καμιόνια στάθηκαν στη μάντρα

και μια ριπή σταμάτησε τ' ακορντεόν.

Τ' αρχινισμένο σύνθημα πάντα μου μένει

όποτε ακούω από τότε ακορντεόν

κι έχει σαν στάμπα τη ζωή μου σημαδέψει

δε θα περάσει ο φασισμός.

________________________________________________________________

Προσθήκη 28.9.2011:

Αναδημοσίευση για το ίδιο θέμα από το ιστολόγιο: ΣΚΑΚΙ ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΑ

70 Χρόνια Ε.Α.Μ.

Aπό τα τέλη Ιουνίου του 1941 η Κεντρική Επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΚΚΕ) συναντήθηκε, προκειμένου να καθορίσει τη στάση της απέναντι στην εσωτερική κατάσταση της χώρας και στην επίθεση της ναζιστικής Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση. Η επίσημη απόφαση διακήρυττε τη βούληση του κόμματος να συμβάλει στην ήττα των φασιστικών δυνάμεων μέσω της συνεργασίας με άλλα κόμματα και ομάδες της αριστεράς και μέσω της συγκρότησης ενιαίου πολιτικού και στρατιωτικού μετώπου εναντίον των δυνάμεων Κατοχής.

Έτσι σ' ένα απλό σπίτι στο κέντρο της Αθήνας, στις 27 Σεπτέμβρη του 1941, ιδρύεται το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, με πρωτοβουλία του ΚΚΕ. Είχαν κληθεί τότε όλα τα κόμματα, αλλά - εκτός του ΚΚΕ - μόνον η Ενωση Λαϊκής Δημοκρατίας, το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος και το Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας υπέγραψαν το Ιδρυτικό του ΕΑΜ. Το ΕΑΜ, με την ίδρυσή του, έδωσε φτερά στο σκλαβωμένο λαό. Το ΕΑΜ προβλήθηκε ως σημείο αναφοράς για όλους τους Έλληνες στην κοινή προσπάθεια για τη μάχη ενάντια στον Αξονα. Σύντομα, το ΕΑΜ προχώρησε στη δημιουργία σειράς άλλων οργανώσεων με πιο καθορισμένο εύρος: το ΕΕΑΜ (Εργατικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο), την ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλήνια Οργάνωση Νέων) και τέλος, το Δεκέμβριο του 1941, τον ΕΛΑΣ (Εθνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός), ως στρατιωτικό σκέλος του ΕΑΜ. Ως τα μέσα του 1942, ο ΕΛΑΣ είχε ήδη συστήσει ομάδες δράσης στα βουνά της ελληνικής επικράτειας και οργάνωνε τις πρώτες αντιστασιακές επιχειρήσεις εναντίον των γερμανικών δυνάμεων.

Τα μηνύματα για επιβίωση - απελευθέρωση του έθνους μας, απ' τον ξένο ζυγό, η απόκτηση της πλήρους ανεξαρτησίας της χώρας μας - με λαϊκή κυριαρχία, βρήκαν απήχηση, όχι μόνο στην τεράστια πλειοψηφία της εργατικής τάξης, των φτωχών αγροτών - της κατεστραμμένης μεσαίας τάξης, αλλά και σε «φωτισμένους αστούς» πατριώτες, κληρικούς κλπ. και αποκτούσαν έτσι παλλαϊκό χαρακτήρα.

Το πατριωτικό πρόγραμμα του ΕΑΜ γίνεται το κέντρο πολιτικής έκφρασης. Οι αποφάσεις, εκκλήσεις, προκηρύξεις, ανακοινώσεις, ενάντια στη γερμανική κατοχή, αγκάλιασαν κάθε ηλικία. Ο αριθμός των μελών της ΕΠΟΝ, σύμφωνα με τον ανταποκριτή του «Nation» Μάικλ Κλαρκ, υπολογίζονταν σε 500.000. Ο Αντονι Ιντεν απέδιδε στο ΕΑΜ την υποστήριξη του 80% του ελληνικού λαού. Οι «Τάιμς» του Λονδίνου τού απέδιδαν το 91%. Αλλά και απ' την Αλεξάνδρεια, το Κάιρο της Αιγύπτου, απλοί φαντάροι, αξιωματικοί, ναύτες του ναυτικού στρατού, υποστήριζαν τη βάση μιας καθολικής εξέγερσης. Οι οργανώσεις του ΕΑΜ (ΕΛΑΣ, ΕΠΟΝ, ΕΛΑΝ), με τη δράση τους, έγραψαν ιστορία. Οι διαδηλώσεις, οι γενικές απεργίες στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη εμπόδισαν τις επιστρατεύσεις δουλεργατών στη Γερμανία. Σταμάτησαν τη στρατολόγηση για το γερμανικό στρατό. Οργάνωσε συσσίτια και έδωσε ψωμί στο φτωχό λαό: «ΕΑΜ, ΕΑΜ, ΕΑΜ, ΕΑΜ φωνή λαού που φτάνει ως τ' άστρα τ' ουρανού».

Σήμερα είναι και πάλι επιτακτική η ανάγκη ενός μετώπου ενάντια στη σύγχρονη σκλαβιά που πάνε να μας επιβάλλουν. Πρέπει όλοι να αντισταθούμε, ο καθένας με τον τρόπο του, ώστε να μην επιτρέψουμε σε κανέναν να υποδουλώσει εμάς τα παιδιά μας αλλά και τις επόμενες γενεές. Ένα πράγμα χρειάζεται να σκεφτούμε. Την αξιοπρέπειά μας και την αξιοπρέπεια των παιδιών μας.