Τετάρτη 3 Οκτωβρίου 2012

Η ΔΙΑΡΡΟΗ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΜΑΣΤΙΓΑ

Διαβάστε γιατί: 

Αναδημοσίευση από το alfavita

Η τραγωδία του να είσαι νέος και μορφωμένος, του Δ. Διονυσίου












Ο Αντώνης αποφοίτησε από ένα Λύκειο της Λευκωσίας με άριστα και σπούδασε πληροφορική στο Πανεπιστήμιο Imperial της Μεγάλης Βρετανίας με χρήματα που του απέστελλε η οικογένειά του από την Κύπρο. Έκανε στη συνέχεια μεταπτυχιακά στην ανάπτυξη λογισμικού στο Μάντσεστερ και πάλιν με σταθερό έμβασμα από την Κύπρο και σε ηλικία 24 ετών αναζήτησε χωρίς επιτυχία εργασία στη χώρα του. Σήμερα εργάζεται σε ένα πρόγραμμα ανάπτυξης λογισμικού της Samsung στη Σεούλ της Νοτίου Κορέας, ενώ σε δύο χρόνια τον περιμένει θέση διδακτορικού φοιτητή και λέκτορα στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ. Σαν τον Αντώνη υπάρχουν σήμερα χιλιάδες νέοι που ακολουθούν τον ίδιο δρόμο. Τι πιθανότητες έχουν να έλθουν στην Κύπρο να εργασθούν;
Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι έλεγαν «όπου γης και πατρίς», σε εκείνους όμως τους καιρούς η περιδιάβαση –εκτός από ανέξοδη– ήταν μέρος της μόρφωσης και της εμπειρίας ενός ανθρώπου. Σήμερα η εκπαίδευση ενός νέου  είναι πολυέξοδο εγχείρημα, οπότε, κυνικά ομιλούντες, ένα κράτος που επενδύει σε ένα αξιόλογο μυαλό, είναι δίκαιο να αναμένει ανταπόδοση. Το ερώτημα είναι καίριο για όλες τις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου το φαινόμενο της διαρροής εγκεφάλων θεωρείται και αντιμετωπίζεται ως οικονομική και κοινωνική μάστιγα.

Η αριθμητική
Πόσο κοστίζει η εκπαίδευση ενός νέου ανθρώπου μέχρι τη στιγμή εκείνη που θα μπει στην αγορά εργασίας και θα αρχίσει ο ίδιος να είναι παραγωγικός; Έθεσα αυτό το ερώτημα σε μηχανή αναζήτησης στο διαδίκτυο, το δε Goοgle για μια ακόμα φορά ήταν αποκαλυπτικό. Σε χρόνο μηδέν παρουσιάστηκαν καμιά 50αριά κείμενα για τα χρήματα που απαιτούνται για να εκπαιδεύσει κανείς τον σκύλο του. Για να σας λύσω την απορία βρήκα τιμές από 400 -1.000 ευρώ. Καμία απάντηση για το ποσό που απαιτείται να μεγαλώσεις και να εκπαιδεύσεις ένα νέο άνθρωπο μέχρι τα 23-24 του για να μπορέσει να εργασθεί. Για να αρχίσει δηλαδή να κάνει απόσβεση της επένδυσης που έκανε η οικογένεια και το κράτος του για να τον φέρουν σε αυτό το σημείο.

Ας επιχειρήσουμε μια κατ’ αρχήν αριθμητική πρόσθεση με βάση στοιχεία που έχουν κατατεθεί από το υπουργείο Παιδείας της Κύπρου στην ευρωπαϊκή εκπαιδευτική πύλη «Ευρυδίκη» για τη δημοτική, τη μέση και την ανώτατη εκπαίδευση. Για το κόστος της προδημοτικής αρκέστηκα σε απαντήσεις που πήρα από γονείς οι οποίοι έστειλαν κατά μέσον όρο τα παιδιά τους στο νηπιαγωγείο τουλάχιστον δύο χρόνια πριν το δημοτικό.

• Προδημοτική: Κατά μέσον όρο ένα παιδί που πηγαίνει στο νηπιαγωγείο (κρατικό ή ιδιωτικό) στοιχίζει γύρω στα 200 ευρώ μηνιαίως επί 11 μήνες τον χρόνο. Το ποσό αυτό για δύο χρόνια ανέρχεται γύρω στις 4.200 ευρώ.
• Δημοτική: Με βάση τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, ένας μαθητής δημοτικού στοιχίζει ετησίως (μισθοί δασκάλων, βιβλία, λειτουργία σχολείου κλπ.) γύρω στα 7.600. Ο αριθμός αυτός επί 6 χρόνια φοίτησης μάς κάνει 45.600 ευρώ.

• Στη μέση εκπαίδευση, σύμφωνα πάντα με την ίδια πηγή, ο μαθητής κοστίζει ανά έτος 10.900 ευρώ. Επί 6 χρόνια (Γυμνάσιο και Λύκειο) ένας μαθητής στοιχίζει στο Κράτος (εάν φοιτά σε δημόσιο σχολείο) ή στους γονείς του (εάν φοιτά σε ιδιωτικό) γύρω στις 66.000 ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι οι μαθητές των τεχνικών σχολών μέσης εκπαίδευσης στοιχίζουν γύρω στις 13.000 ευρώ ετησίως.

• Στην ανώτατη εκπαίδευση το υπουργείο Παιδείας δίνει 23.100 ανά φοιτητή ετησίως, ποσό που φέρνει την Κύπρο στις πιο ψηλές βαθμίδες παγκοσμίως σε ό,τι αφορά τις δαπάνες για τους φοιτητές της. Το ποσό αυτό επί 4 χρόνια της φοίτησης ανέρχεται στις 90.000 ευρώ. Είναι περίπου τα ίδια χρήματα που απαιτούνται και για τις σπουδές των Κυπρίων φοιτητών στην Αγγλία (3+1) συμπεριλαμβανομένου και του μεταπτυχιακού.
• Βεβαίως για τους άρρενες το κόστος από πλευράς κράτους μεγαλώνει ακόμα περισσότερο λόγω της θητείας τους στην Εθνική Φρουρά. Σύμφωνα με στοιχεία επικαιροποιημένης έρευνας του ΥΠΑΜ, που έγινε πρόσφατα για τη μείωση της θητείας στην ΕΦ, συνάγεται ότι για κάθε εθνοφρουρό το κράτος δαπανά για εκπαίδευση, διατροφή και μισθούς περί τις 6.000 ευρώ ετησίως.

Με βάση τους πιο πάνω αριθμούς, ένας νέος μέχρι την ηλικία των 24 για άνδρες και 22 για τις γυναίκες στοιχίζει στο Κράτος και στην οικογένειά του γύρω στις 260.000 ευρώ μόνο για τα έξοδα της φοίτησής του στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Βεβαίως κάθε οικογένεια γνωρίζει πολύ καλά ότι το ποσό είναι πολύ μεγαλύτερο, αν δεν είναι σχεδόν διπλάσιο, εάν προσθέσεις και το κόστος συντήρησης ενός νέου έως αυτή την ηλικία. Ας μείνουμε όμως καθαρά στα  εκπαιδευτικά κονδύλια: Μέρος της εκπαίδευσης των Κυπρίων νέων είναι η εκμάθηση ξένων γλωσσών η οποία ξεκινά από το δημοτικό. Με μέσο όρο 200 ευρώ μηνιαίως επί 8 μήνες ετησίως επί 9 χρόνια, για να περάσουν τις αγγλικές ή άλλης γλώσσας εξετάσεις, απαιτείται επιπρόσθετο ποσό 15.000 ευρώ. Θα πρέπει επίσης να αναφερθούμε και στα ιδιαίτερα μαθήματα τα οποία παρακολουθούν οι μαθητές του Λυκείου που θέλουν να δώσουν εξετάσεις για τα πανεπιστήμιά μας. Το κόστος των φροντιστηρίων, όπως προκύπτει μέσα από προσωπικές συνεντεύξεις μαθητών, ξεπερνά τα 500 ευρώ (επί οκτώ μήνες τον χρόνο), δηλαδή για τις τάξεις του Λυκείου άλλες περίπου 12.000 ευρώ επιπλέον για κάθε οικογένεια.
Εάν σε αυτά συμπεριλάβουμε και τα μαθήματα χορού, ζωγραφικής, φωνητικής, πιάνου ή άλλων οργάνων τα οποία επίσης ξεκινούν από το δημοτικό για κάποιες οικογένειες, η επιβάρυνση είναι άλλες τουλάχιστον 20.000 ευρώ.

Το συνολικό κόστος
Εν κατακλείδι και μέσα από αρκετά συντηρητικούς υπολογισμούς το κόστος της εκπαίδευσης ενός νέου μέχρι την ηλικία των 24 ετών ξεπερνά τις 300.000 ευρώ. Πρόκειται για μια επένδυση που ορθώς κάνουν από κοινού οι γονείς και το Κράτος για να προσφέρουν τα εφόδια εκείνα που απαιτούνται ώστε οι νέοι μας να είναι ανταγωνιστικοί στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας. Σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας της Κύπρου, το ακαδημαϊκό έτος 2009/10 φοιτούσαν στην Κύπρο και το εξωτερικό πέραν των 40.000 Κυπρίων φοιτητών. Αν θεωρήσουμε δεδομένο ότι για τον κάθε ένα από αυτούς η χώρα μας ξοδεύει μέχρι τη στιγμή της αποφοίτησής του το ποσό των 300.000 ευρώ, γι’ αυτές λοιπόν τις 40.000 νέους και μόνον η κυπριακή οικονομία ξόδεψε γύρω στα 12 δις ευρώ. Σκεφτείτε πόσες δεκάδες δις ξοδεύτηκαν όλα αυτά τα χρόνια για σκοπούς εκπαίδευσης, με ένα λογικό ερώτημα να αιωρείται. Πόσο καλά ξοδεύτηκαν;

Με βάση τα στοιχεία του Eurostat του Ιουλίου του 2012, η ανεργία στους νέους κάτω των 25 στην Κύπρο έχει ξεπεράσει το 27%, με τους νέους επιστήμονες να έχουν τη μερίδα του λέοντος σε αυτό το ποσοστό. «Το ανησυχητικό στοιχείο», σύμφωνα με τον Κύπριο Νομπελίστα Χριστόφορο Πισσαρίδη, «είναι ότι η Κύπρος αντιμετωπίζει με λιγότερη επιτυχία το πρόβλημα της ανεργίας των νέων, σε σχέση με τους ενήλικους, ενώ σημαντική αύξηση της αναλογίας των ανέργων στους νέους δείχνει πως κάτι δεν πάει καλά». Σύμφωνα με τον καθηγητή πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Χρίστο Σχίζα, «η υψηλή ανεργία μεταξύ των νέων επιστημόνων της Κύπρου καταδεικνύει μια κοινωνία που παρακμάζει. Όλοι αυτοί οι προσοντούχοι νέοι δεν θα μπορέσουν να εμβολιάσουν την δική μας κοινωνία αλλά θα τους αξιοποιήσουν έτοιμους και χωρίς κανένα κόστος άλλες κοινωνίες. Εν ολίγοις όταν η κοινωνία μας ξοδεύει δεκάδες δις για τη μόρφωση αυτών των νέων πρέπει να βρει και εκείνα τα ένα –δύο δις που χρειάζονται για να καινοτομήσει κρατώντας τους στη χώρα τους».

Τι δεν πάει καλά στην Κύπρο;
Ο 20ός αιώνας θεωρήθηκε ως ο αιώνας της Φυσικής, ενώ ο 21ος ήδη χαρακτηρίσθηκε ως ο αιώνας της Βιολογίας. Παρά ταύτα οι νέοι μας στην Κύπρο και τα πανεπιστήμια στην Κύπρο και την Ελλάδα είναι ακόμα στραμμένα κυρίως στην παραγωγή φιλολόγων, θεολόγων, μαθηματικών, νομικών και γιατρών. Ακόμα και οι υπόλοιποι απόφοιτοι κάποιων βασικών σχολών (φυσικοί, χημικοί, βιολόγοι) λόγω της ανυπαρξίας τεχνολογικού πλαισίου στη χώρα μας και ανάλογης βιομηχανίας, στρέφονται κι αυτοί σε καθηγητικά επαγγέλματα, με τη μέση εκπαίδευση να αποτελεί το μήλον της έριδος των πτυχιούχων μας. Αυτοί εάν επιμένουν να εργασθούν στον τομέα των σπουδών τους θα παραμείνουν άνεργοι. Οι προνοητικότεροι, όπως ο Αντώνης, θα εργοδοτούνται είτε στη Σεούλ είτε στην Αγγλία.
Τι θα μπορούσε να μας βγάλει από το τέλμα; Ο υποψήφιος για την προεδρία Σταύρος Μαλάς, προφανώς λόγω των ερευνητικών του ενδιαφερόντων, είναι από τους ελάχιστους πολιτικούς που δείχνουν να κατανοούν το πρόβλημα. Σε πρόσφατη ομιλία του στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας μίλησε για «την ανάγκη στροφής προς την έρευνα και την καινοτομία, σημειώνοντας πως στην Κύπρο ξοδεύονται τεράστια ποσά στη μόρφωση και κατάρτιση των ανθρώπων, ωστόσο δεν γίνεται η σωστή χρησιμοποίησή τους».

Ο καθηγητής Χριστόφορος Πισσαρίδης ανέφερε σε πρόσφατη συνέντευξή του: «Η μερική ανεργία στους νέους είναι αναπόφευκτη. Το πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις είναι η ‘μακροπρόθεσμη ανεργία’, η οποία έχει επιπτώσεις πάνω στην παραγωγικότητα και στα εισοδήματα. Για την αντιμετώπιση της μακροπρόθεσμης ανεργίας, ο κ. Πισσαρίδης είπε πως χρειάζονται «σωστές πολιτικές» και ανέφερε ως παράδειγμα την επιχορήγηση θέσεων εργασίας, που εφαρμόστηκε με επιτυχία σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, όπου οι κυβερνήσεις, αντί για ανεργιακά επιδόματα, επιχορηγούσαν εταιρείες για να απασχολούν τους νέους άνεργους. Εναλλακτική πρόταση, συμπλήρωσε, θα μπορούσε να είναι και η εξαίρεση από συγκεκριμένες φορολογίες, όσων μικρομεσαίων επιχειρήσεων προσλαμβάνουν άνεργους νέους. Άλλωστε η ανεργία είναι η δεύτερη αιτία για να νιώθει δυστυχισμένος ο σημερινός άνθρωπος, ενώ πρώτη αιτία είναι, όπως είπε, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου.

Δεν υπάρχουν σχόλια: