Πίσω από το Μητροπολιτικό μέγαρο ηβρισκούντανε ο βερχανές τση περίφημης Ευαγγελικής Σχολής. Η μια πόρτα του ήβγαινε στα Γυαλιάδικα, η άλλη στο δρόμο τ’ Άη Γιωργιού. Από μια δίοδο πέρναγες από τον αυλόγυρο τση Άγια Φωτεινής στο βερχανέ τση Ευαγγελικής. Οι τάξεις τση Σχολής βρισκόντουστε στον δεύτερο όροφο. Τα ισόγεια ήτανε ούλο μαγαζιά, βιβλιοπωλεία, μυροπωλεία, αποθήκες λογιώ λογιώ. Η Σχολή είχε δυο πτέρυγες οι οποίες στη μέση του βερχανέ ενωνώντουστε με μια κάμαρα. Είχε δυο μαρμαρένιες σκάλες που ανεβαίνανε απάνω. Η μισή μεσημβρινή πτέρυγα ήτανε το γυμνάσιο, η άλλη μισή τα γραφεία, το εφορείο και το Αρχαιολογικό Μουσείο. Η Βορεινή πτέρυγα είχε τις τάξεις της Εμπορικής Σχολής, το Γυμνασιαρχείο, τα εργαστήρια φυσικής και χημείας, το εργαστήριο της Ζωγραφικής και την πλούσια βιβλιοθήκη της Σχολής. Ο χώρος που ένωνε τις δυο πτέρυγες σαν γέφυρα είχε την μεγάλη αίθουσα συγκεντρώσεως που ήτανε κρεμασμένες οι προσωπογραφίες των ιδρυτών και των ευεργετών της Σχολής.
Μόλις ανέβαινες τη σκάλα κι έμπαινες μέσα, ξέκοβες από τον άλλο κόσμο και βρισκόσουνα στην ατμόσφαιρα της Ελλάδας της κλασικής και της νεώτερης. Οι καθηγητές της Ευαγγελικής ήτανε σοφοί άνθρωποι και πατρικοί στην συμπεριφορά τους προς τα παιδιά. Όλοι δουλεύανε συνειδητά για ένα ιδανικό, να εξυψώσουνε το Έθνος, να το αναμορφώσουνε για να γίνη και πάλι το φως της ανθρωπότητας όπως ήτανε στην αρχαιότητα. Ας μνημονέψωμε τα ονόματά τους μαζί με την ευγνωμοσύνη μας. Όταν τελείωνε η τάξη μας Γυμνασιάρχης ήτανε ο Νικ. Λιθοξόος, ένας πράος και πολιτισμένος άνθρωπος που χρημάτισε Γυμνασιάρχης στην Τραπεζούντα. Ένας από τους σοφώτερους καθηγητές μας ήτανε ο Δημ. Χαμουδόπουλος, φιλόλογος, γιομάτος αποστολικόν ενθουσιασμό για την Ελληνική παιδεία. Στη διάρκεια του πολέμου έκανε διαλέξεις σε φιλόξενα σπήτια, που μαζευόντουστε φιλομαθείς νέοι, για την Ελληνική ποίηση κι έκανε ανάλυση των ποιημάτων του Παλαμά, του Κάλβου, του Σολωμού και άλλων Νεοελλήνων ποιητών.
Άλλοι καθηγητές μας ήτανε οι φιλόλογοι Ν. Καπνάς, ο Παρασκευαΐδης, ο Μοσχόπουλος, ο Αϊβαλιώτης Καραμπλιάς, ο Κωνσταντινίδης, ο Αρώνης, ο Γαρύφαλος, ο Νικολάου μαθηματικοί. Φυσικοί ο Βουτζαδόπουλος, ο Χαραλαμπίδης. Της γυμναστικής ο Ιατρίδης και ο Λεωνίδου. Σχέδιο διδάξανε ο αρχιτέκτονας Λιγνάδης και ο Τσουρουκτσόγλου, ο Βιτάλης γαλλικά, ο Γαρουφαλίδης, ο Βουδούρογλου, ο Τουρκοκρητικός Μιδάτ αφέντης, ο Ιατρίδης τούρκικα. Θρησκευτικά ο διάκος Ορφανίδης που τον σφάξανε οι Τούρκοι και τόνε πετάξανε σ’ ένα πηγάδι. Πριν από τον Λιθοξόο χρηματίσανε γυμνασιάρχες ο Κωνσταντινίδης και ο Στυλιανόπουλος, σπουδασμένος στη Γερμανία με κάποιαν πρωσσική συμπεριφορά στους μαθητές του.
Καθηγητής της Μουσικής ήτανε ο Δήμος Μιλανάκης, σπουδασμένος στο Παρίσι, ένας από τους λίγους πνευματικούς ανθρώπους τση Σμύρνης. Έγραψε πολλά έργα καθώς και λειτουργίες. Τον καιρό του πολέμου είχε καταρτίση μια χορωδία κι ηψέλνανε στις εκκλησίες την Κυριακή το πρωί. Η αμοιβή της χορωδίας ήτανε από ένα πιάτο λουκουμάδες σε κάθε μέλος της που τις σερβίρανε μετά τη λειτουργία στο εφορείο.
Η Σχολή είχε και διδασκαλείο. Η επίδρασή της ξαπλωνότανε σ’ όλη την Ανατολή. Ήτανε κάτω από την Αγγλική προστασία, θωρακισμένη από την αυθαίρετη επέμβαση των Τούρκων. Οι δάσκαλοι που βγαίνανε απ’ αυτήν πηγαίνανε στα βάθη της Ανατολής και ξυπνάγανε στους Χριστιανικούς λαούς το εθνικό τους αίσθημα που κρυβότανε μέσα τους σαν τη σπίθα στη στάχτη. Μαθαίνανε στους τουρκόφωνους Χριστιανούς τα Ελληνικά που τα είχανε λησμονημένα από αιώνες. Τ’ ακούγανε μόνο στις εκκλησιές αλλά δεν τα καταλαβαίνανε. Η Ευαγγελική Σχολή ήτανε το κέντρο της αναγέννησης του Γένους.
Απέναντι από την ανατολικήν είσοδο του βερχανέ της Σχολής βρισκότανε ο τόπος του σπιτιού που γεννήθηκεν ο Αδαμάντιος Κοραής. Αλλά είχε πια γκρεμιστή και στη θέση του ήτανε μαγαζιά.
Το καλοκαίρι του 1915 τελείωσα το δημοτικό της Χατζηαντωνείου Αστικής Σχολής και μπήκα στην πρώτη Γυμνασίου της Ευαγγελικής, την οποίαν τελείωσα το 1920.
Απόσπασμα από το βιβλίο: Ν. Kαρτσωνάκης-Nάκης, Θυμάμαι τη Σμύρνη, Tο Eλληνικό Bιβλίο, 1972